Artikel het Parool

In doeken gewikkeld

Arne en Robbe Wijnands namen met Arne's vriendin Lieke Witlox Wikkelgoed Uitvaarttextiel over, het lijkwadenbedrijf van hun onverwacht overleden moeder. 'Die voortzetting geeft energie en voelt als rouwverwerking.'

Levenswerk

Toen Monique Rang dit voorjaar onverwachts overleed, lag het voor de hand dat zij in een lijkwade zou worden gewikkeld. Jaren runde ze vanuit haar huis in Zutphen het bedrijf Wikkelgoed. Het was haar levenswerk. Ze ontwierp, naaide en verkocht lijkwaden: kleden waarin doden worden gehuld. Tientallen mensen bezorgde ze op die manier een mooi, liefdevol afscheid. Het was volgens haar persoonlijker en droeg bij aan de rouwverwerking; zo had zij dat ervaren bij haar moeder en oma.

Arne (31) en Robbe (34) Wijnands uit Amsterdam begrepen na haar dood meer dan ooit waarom zij zich zo sterk maakte voor het gebruik van lijkwaden. De broers hadden alleen niet kunnen bevroeden dat ze al zo snel en zó persoonlijk zouden ervaren waar hun moeder anderen mee hielp.

Robbe had haar op een avond in april naar het station gebracht. Ze zou met de trein teruggaan naar Zutphen. Enthousiast en uitgelaten was ze, zoals altijd als ze Amsterdam had bezocht. Ze was mee geweest naar een bijeenkomst van het Broodfonds, een vangnet waarop zelfstandig ondernemers kunnen terugvallen als ze arbeidsongeschikt raken. Daar wilde ze zich met Robbe, die een schildersbedrijf heeft, bij aansluiten.

"Nog geen uur nadat ik afscheid van haar had genomen, kreeg ik een telefoontje dat ze een hartstilstand had gekregen. Ze lag in coma in het OLVG. Totaal onverwacht. Dat ze op haar 61ste nog een arbeidsongeschiktheidsverzekering regelde, zegt genoeg over hoe zij in het leven stond," vertelt Robbe Wijnands. Zeven dagen lag Monique Rang in coma. Toen duidelijk werd dat ze niet meer wakker zou worden, besloten Robbe, Arne en diens vriendin Lieke Witlox (29) op medisch advies de behandeling te stoppen.

Arne Wijnands: "Na haar dood wikkelden wij haar in een linnen lijkwade. We konden mijn moeder daardoor aanraken. Het was fijn om haar zo te verzorgen, af en toe een vouw recht te trekken, mijn hand op de warme stof te leggen. Natuurlijk was het ook heel confronterend. Daar lag mijn moeder; er was geen ontsnappen meer aan. Juist doordat ze zo dichtbij was, kon ik het een plek geven."

"Op de dag van de uitvaart stonden we met Robbe, Lieke en twee zussen van mijn moeder om haar heen. We dekten haar toe. Dat ging zo liefdevol."

Hart luchten

Robbe en Arne Wijnands en Lieke Witlox waren er al snel uit dat ze Wikkelgoed Uitvaarttextiel hoe dan ook wilden voortzetten. Arne: "Alleen wij wisten precies hoe zij alles bedoeld had. Als ik mezelf hoor praten, merk ik dat ik soms letterlijk haar zinnen gebruik."

Arne en Robbe waren pubers toen hun moeder haar bedrijf begon. Arne: "Ze sprak vaak met ons over het leven en de dood. Ze sprak makkelijk over gevoelens. De dood zag ze als onderdeel van het leven." Robbe: "Later, toen we in Amsterdam woonden, belde ze soms op als ze haar ei kwijt moest. Ze maakte in haar werk vaak aangrijpende dingen mee, bijvoorbeeld met mensen die een kindje verloren hadden. Dan wilde ze haar hart luchten."

Naarmate ze ouder werden, raakten haar zonen en Lieke Witlox meer bij het bedrijf betrokken. Robbe: "Bestuur van Raad noemde ze ons. We hebben gekeken hoe we de prijsstelling konden verbeteren, mooiere foto's gemaakt en een website gebouwd. Onze moeder wilde het liefst mensen helpen en daar geld voor vragen vond ze moeilijk. Omdat ze bijna failliet dreigde te gaan, was die vernieuwing noodzakelijk."

Juist toen het veel beter ging en ze een keer in een maand dertig lijkwaden had verkocht, stierf ze. "Er was dus geen twijfel mogelijk; we móesten haar levenswerk voortzetten." De drie runnen het bedrijf naast hun baan. Arne Wijnands werkt als adviseur bij de gemeente, Lieke Witlox als consultant in de publieke sector en Robbe Wijnands heeft dus een schildersbedrijf. Bij Wikkelgoed doet Arne de financiën en de afhandeling van mails, Lieke doet de communicatie en de website en Robbe is één dag in de week bezig met de productie.

"Ons standaard assortiment hebben we op voorraad, maar voor speciale wensen ga ik op zoek naar de juiste kleuren en materialen. Dan fiets ik naar de Albert Cuyp om stoffen uit te zoeken. Die breng ik vervolgens naar het naaiatelier in Noord, waar de waden worden gemaakt."

"Laatst wilde een oude man in een denim wade worden begraven. Ik heb toen op de markt mooie spijkerstof gekocht. Die doek zit nu in ons assortiment."

Bamboestof

Robbe Wijnands krijgt aan de telefoon vaak als eerste te maken met de klanten en hun wensen. "Die gesprekken gaan al gauw de diepte in. Mensen vertellen je bijvoorbeeld dat ze ziek zijn of wie ze verloren hebben en hoe. Door het verlies van mijn moeder kan ik die gesprekken goed voeren. Ik weet hoe intens en verdrietig een afscheid is."

Elke maandagavond vergaderen de drie over de voortgang en over nieuwe plannen. "Wij willen nog meer de nadruk leggen op eerlijke, lokaal gemaakte producten. Dat past goed bij deze tijd, waarin mensen vaker kiezen voor een groene uitvaart. Monique werkte al met fairtrade en biologische stoffen. Ze was bezig met een doek van bamboestof en een prototype van jute. Daar gaan we mee verder. Ook willen we laten zien wat er zo mooi is aan lijkwaden en dat het een alternatief is voor de kist."

Het samenwerken in het familiebedrijf en het voortzetten van haar missie is ook een vorm van rouwverwerking. Arne: "Het brengt ons dicht bij elkaar én bij onze moeder. Robbe: "Soms voelt het rot dat ze het niet meer kan meemaken, dat we haar zo missen. De wetenschap dat dit haar trots had gemaakt, is fijn. Ze kon schaterlachen, zo hard dat mensen ervan opkeken. Die blijdschap zou ze nu hebben gevoeld. Als ze nog had geleefd, hadden we haar lach vast en zeker gehoord."

Wat is een lijkwade?

Een lijkwade is een rechthoekige doek die om de overledene wordt gewikkeld. De lijkwade wordt gebruikt voor het opbaren en/of begraven in plaats van een kist of mand. De wade bedekt het lichaam, maar laat de gestalte zichtbaar en nodigt uit tot aanraken. De nabestaanden kunnen heel goed zelf de overledene inwikkelen. In de loop van de volgende dagen kunnen zij de wade steeds verder sluiten. Zo zijn nabestaanden nauw betrokken bij het afscheid en is het proces van afscheid nemen gelijkmatiger dan wanneer de kist wordt gesloten. De lijkwaden zijn vanaf 275 euro verkrijgbaar.

Geschreven voor het Parool